فرق مارجین و لوریج در چیست؟ در معاملات فارکس، بسیاری از تازه‌کاران از اصطلاحات مارجین (Margin) و لوریج (Leverage) یا همان اهرم به‌صورت یکسان استفاده می‌کنند. اما فرق مارجین و لوریج می‌تواند تأثیر زیادی روی نحوه معامله و مدیریت ریسک شما داشته باشد.
به زبان ساده، مارجین در فارکس به‌عنوان وثیقه یا حاشیه معاملاتی استفاده می‌شود. از سوی دیگر، لوریج یا اهرم معاملاتی ابزاری است که به شما اجازه می‌دهد سرمایه خود را چند برابر کرده و پوزیشن‌های بزرگ‌تری باز کنید. در این مقاله، تفاوت مارجین و لوریج را به شکلی ساده و قابل فهم بررسی خواهیم کرد.
مارجین چیست و تفاوت آن با لوریج؟
مارجین در واقع مبلغی است که به‌عنوان پیش‌پرداخت برای باز کردن یک معامله نیاز دارید. این مبلغ به‌طور موقت در حساب شما بلوکه می‌شود تا کارگزار اطمینان حاصل کند که اگر قیمت بازار برخلاف معامله شما حرکت کرد، تا حدی امکان جبران زیان وجود داشته باشد. به همین دلیل است که مارجین را گاهی اوقات «حاشیه معاملاتی» می‌نامند.
مثال ۱:
فرض کنید در حساب خود ۱۰۰ دلار دارید. اگر می‌خواهید معامله‌ای باز کنید که ارزش واقعی آن ۱٬۰۰۰ دلار است، کارگزار ممکن است ۱۰ دلار از حسابتان را به‌عنوان مارجین بلوکه کند. این ۱۰ دلار تضمینی برای پوشش بخشی از ضرر احتمالی است.
مثال ۲:
در سناریویی دیگر، اگر کارگزار شما مارجین ۵٪ درخواست کند و تصمیم بگیرید پوزیشنی به ارزش ۲۰۰۰ دلار باز کنید، باید حداقل ۱۰۰ دلار (معادل ۵٪ ارزش کل معامله) را به‌عنوان مارجین در حساب داشته باشید. اگر موجودی شما کمتر از این مقدار باشد، اجازه باز کردن معامله را نخواهید داشت.
مارجین در فارکس اهمیت زیادی دارد زیرا اگر سطح مارجین شما پایین بیاید، ممکن است با هشدار «Margin Call» مواجه شوید. در این حالت، باید پول بیشتری واریز کنید یا بخشی از معاملات را ببندید.
لوریج چیست و فرق آن با مارجین؟
لوریج یا اهرم در واقع تکنیکی است که به شما اجازه می‌دهد بتوانید چندین برابر موجودی اصلی‌تان معامله کنید. به این وضعیت گاهی «اهرم مالی» هم می‌گویند. کارگزار با ارائه اهرم، به شما امکان می‌دهد با پولی بیشتر از آنچه در حساب دارید وارد معامله شوید.
مثال ۱:
اگر حساب شما ۱۰۰ دلار بالانس داشته باشد و کارگزاری اهرم ۱:۱۰۰ ارائه دهد، شما توانایی معامله تا سقف ۱۰٬۰۰۰ دلار را خواهید داشت. به عبارت دیگر، هر ۱ دلار سرمایه شما معادل ۱۰۰ دلار قدرت خرید است.
مثال ۲:
فرض کنید ۵۰۰ دلار در حساب دارید و اهرم معاملاتی‌تان ۱:۲۰ است. این یعنی می‌توانید پوزیشن‌هایی تا ارزش ۱۰٬۰۰۰ دلار باز کنید (۲۰ برابر موجودی). هرچند این امکان جذاب است، اما به همان میزان هم ریسک را افزایش می‌دهد.
لوریج هم مانند شمشیر دولبه عمل میکند. اگر معامله‌تان در جهت درست حرکت کند، سودتان چندین برابر می‌شود. ولی اگر بازار خلاف جهت حرکت کند، زیان هم چند برابر خواهد شد.
تفاوت اصلی میان مارجین و لوریج
حال که با تعریف مارجین تریدینگ (Margin Trading) و لوریج یا Leverage Trading آشنا شدید، بد نیست تفاوت مارجین و لوریج را به‌صورت دقیق‌تر بررسی کنیم.
- نقش در معامله
- مارجین: یک نوع وثیقه است که برای باز کردن پوزیشن بلوکه می‌شود.
- لوریج: ابزاری که باعث می‌شود بتوانید بیشتر از موجودی واقعی خود معامله کنید.
- محاسبه هزینه
- مارجین: بخشی از بالانس حساب شماست که کنار گذاشته می‌شود و صرفاً در دسترس نیست اما به‌عنوان هزینه صرف نمی‌شود.
- لوریج: مستقیماً هزینه‌ای ندارد، اما ریسک و سود یا زیان احتمالی‌تان را چند برابر میکند.
- تأثیر روی ریسک
- مارجین: ریسک را نشان نمی‌دهد بلکه نشان‌دهنده میزان نقدینگی لازم برای پوزیشن است.
- لوریج: ریسک اصلی اینجاست؛ با بالاتر رفتن اهرم، سود و زیان احتمالی نیز بیشتر می‌شود. لوریج در بروکر Ig هم اطلاعات مناسبی به زبان انگلیسی به شما ارائه میکند.
در واقع، مارجین مفهوم «چقدر پول به‌عنوان گرو یا حاشیه نیاز است» را مشخص میکند، در حالی که لوریج مفهوم «تا چه اندازه می‌توانی پولت را ضرب کنی» را نشان می‌دهد.
مزایا و معایب مارجین
مارجین در فارکس مزایا و معایب خاص خود را دارد. در ادامه به چند مورد اشاره می‌کنیم.
مزایا:
- دسترسی به معاملات بزرگ‌تر: اگر مارجین کم باشد، می‌توانید با سرمایه کمتر وارد معامله‌ای بزرگ‌تر شوید.
- کنترل بهتر روی پوزیشن: وقتی میزان مارجین در حسابتان مشخص است، می‌توانید تصمیم بگیرید که آیا امکان باز کردن معامله جدید دارید یا خیر.
مثال مزیت:
تصور کنید فقط ۲۰۰ دلار دارید و مارجین مورد نیاز برای یک پوزیشن ۲۰ دلار است. این به شما امکان می‌دهد چند پوزیشن مختلف باز کنید و تنوع بیشتری در معاملات داشته باشید.
معایب:
- Margin Call: اگر زیان شما از حدی بیشتر شود، کارگزار درخواست مارجین کال میکند و ممکن است مجبور شوید پول بیشتری واریز کنید یا پوزیشن‌هایتان به‌طور خودکار بسته شود.
- بلوک شدن پول: آن بخشی که به‌عنوان مارجین بلوکه شده، دیگر در دسترس شما نیست تا زمانی که معامله را ببندید.
مثال عیب:
اگر تمام موجودی شما صرف مارجین برای یک معامله بزرگ شود و قیمت بازار بر خلاف شما حرکت کند، ممکن است خیلی سریع به مرحله Margin Call برسید.
مزایا و معایب لوریج
اهرم معاملاتی یا لوریج هم در نگاه اول بسیار وسوسه‌انگیز است، اما بدون در نظر گرفتن مدیریت ریسک، می‌تواند حساب معاملاتی شما را به خطر بیندازد.
مزایا:
- امکان سود بیشتر: حتی اگر حرکت بازار کوچک باشد، به دلیل استفاده از اهرم، سود شما می‌تواند چند برابر شود.
- ورود به بازار با سرمایه کمتر: نیاز نیست حتماً چند هزار دلار داشته باشید تا حجم قابل توجهی را معامله کنید.
مثال مزیت:
یک حرکت ۱ درصدی در قیمت، بدون لوریج می‌تواند سود کمی داشته باشد. اما با اهرم ۱:۱۰۰، همان ۱ درصد سود به معنای ۱۰۰ درصد بازدهی روی سرمایه اولیه خواهد بود (در صورت ثبات سایر عوامل).
معایب:
- ریسک چند برابری: اگر بازار خلاف جهت معامله حرکت کند، زیان شما هم به همان نسبت بیشتر می‌شود.
- استرس بالاتر: وقتی می‌دانید پوزیشن شما با اهرم بالا باز شده، نوسانات کوچک می‌تواند استرس زیادی به شما وارد کند.
مثال عیب:
با اهرم ۱:۵۰۰، حتی یک تغییر ۰٫۲ درصدی در قیمت می‌تواند بخش زیادی از موجودی حساب را در یک معامله از بین ببرد. این قضیه فشار روانی زیادی را برای معامله‌گر ایجاد میکند. مقاله فارکس چیست به زبان ساده را مطالعه کنید!
جدول مقایسه مارجین و لوریج
در جدول زیر، تفاوت مارجین در فارکس و لوریج معاملاتی را در چند سناریو مختلف نشان می‌دهیم:
| مقایسه | مارجین (Margin) | لوریج (Leverage) | مثال کاربردی | سطح ریسک | مزایا / معایب احتمالی |
|---|---|---|---|---|---|
| مفهوم | حاشیه معاملاتی یا وثیقه برای باز کردن پوزیشن | اهرم مالی برای چند برابر کردن قدرت خرید | مارجین ۵۰ دلار برای معامله ۱۰۰۰ دلاری | بسته به حجم پوزیشن | مزیت: امکان باز کردن پوزیشن‌هاعیب: بلوک شدن بخشی از سرمایه |
| ویژگی‌ها | درصدی از بالانس حساب، بلوکه‌شده | نسبت مشخص از سرمایه (مثلاً ۱:۱۰۰) | اهرم ۱:۲۰ برای افزایش سرمایه تا ۲۰ برابر | به شدت بالا در اهرم‌های زیاد | مزیت: سود بیشترعیب: زیان سریع‌تر |
| نحوه محاسبه | (ارزش معامله × درصد مارجین) | (بالانس × نسبت اهرم) | با مارجین ۱۰٪، برای پوزیشن ۲۰۰۰ دلاری، ۲۰۰ دلار بلوکه می‌شود | در صورت استفاده نادرست بالا | مزیت: ورود با سرمایه کمترعیب: ریسک کال مارجین و حاشیه ناکافی |
| تأثیر بر معامله | تعیین میکند چقدر از موجودی قفل می‌شود | تعیین میکند چقدر می‌توان از پول کارگزار استفاده کرد | در صورت کمبود مارجین، پوزیشن باز نمی‌شود | بستگی به مدیریت سرمایه | مزیت: انعطاف در معاملاتعیب: نیاز به مدیریت دقیق ریسک |
چگونه از مارجین و لوریج به شکل صحیح استفاده کنیم؟
برای آنکه از مزایای مارجین و لوریج (اهرم مالی) بهره ببرید و در عین حال ریسک را کنترل کنید، رعایت نکات زیر بسیار ضروری است:
- اهرم پایین انتخاب کنید:
اگر تازه‌کار هستید، از اهرم‌های بسیار بالا پرهیز کنید. مثلاً لوریج ۱:۲۰ یا ۱:۵۰ برای شروع معقول‌تر است تا ۱:۵۰۰. - حد ضرر (Stop-Loss) را فراموش نکنید:
همیشه برای معاملات خود حد ضرر تعیین کنید تا زیانتان محدود بماند. - تنوع‌بخشی (Diversification):
همه سرمایه‌تان را روی یک معامله ریسک نکنید. بخشی از موجودی را به عنوان مارجین برای جفت ارزها یا دارایی‌های مختلف اختصاص دهید. - کنترل احساسات:
وقتی از اهرم معاملاتی استفاده می‌کنید، نوسانات کوچک می‌تواند بر احساسات شما تأثیر شدید بگذارد. با تمرین و استفاده از حساب آزمایشی قبل از ورود به معاملات واقعی، آمادگی بیشتری پیدا کنید. - ریسک به ریوارد (Risk/Reward) منطقی:
پیش از باز کردن معامله، سعی کنید نسبت ریسک به ریوارد حداقل ۱:۲ یا ۱:۳ باشد تا در صورت برنده بودن معامله، زیان چند معامله ناموفق دیگر جبران شود.
اشتباهات رایج در تشخیص یا استفاده از مارجین و لوریج
شناخت فرق مارجین و لوریج کافی نیست؛ باید بدانیم چه اشتباهاتی ممکن است در استفاده از آنها رخ دهد.
- یکسان پنداشتن مارجین و لوریج:
بعضی معامله‌گران فکر می‌کنند مارجین همان اهرم است. این اشتباه می‌تواند باعث شود ساختار ریسک را اشتباه درک کنند و پوزیشن‌های نادرستی باز کنند. - بی‌توجهی به Margin Call:
برخی تازه‌کاران متوجه نیستند که اگر مارجین‌شان کمتر از حد مجاز شود، کارگزار ممکن است پوزیشن‌ها را اجباری ببندد. این موضوع اغلب به زیان بزرگ منجر می‌شود. - انتخاب اهرم بسیار بالا:
تصور غلطی وجود دارد که هرچه لوریج بیشتر باشد، بهتر است. غافل از اینکه لوریج‌های بالا مانند ۱:۵۰۰ یا ۱:۱۰۰۰ ریسک زیان و استرس روانی را زیاد میکند. - نبود حد ضرر:
وقتی از مارجین و اهرم مالی استفاده می‌کنید، هر نوسان کوچک تأثیر زیادی دارد. نداشتن حد ضرر می‌تواند باعث از بین رفتن کل سرمایه شود.
پیامد مثال:
فردی بدون محاسبه کافی و بدون حد ضرر، با اهرم ۱:۴۰۰ روی طلا پوزیشن باز میکند. تنها با یک نوسان ۱ دلاری در قیمت طلا، ممکن است تمام مارجین او سوخته شود و حساب معاملاتی‌اش صفر یا منفی شود.
یک نکته یا بینش جدید
یکی از نکات کمتر شناخته‌شده در مارجین تریدینگ این است که اگر از حساب‌های چند ارزی استفاده می‌کنید (مثلاً حساب به دلار، یورو، یا ارزهای دیگر)، تغییرات نرخ ارز حساب اصلی شما نیز می‌تواند روی مارجین مؤثر باشد. گاهی اوقات، افراد تصور می‌کنند حاشیه معاملاتی آنها فقط به حجم معامله بستگی دارد، اما نوسانات بین ارز حساب و ارز معاملاتی نیز ممکن است باعث تغییر در محاسبه مارجین شود. حتما مقاله مقایسه اسکالپینگ و سوئینگ تریدینگ را مطالعه کنید. برای آموزش ترید رایگان هم به صفحه مربوطه بروید!
مثال:
اگر حساب شما به یورو است ولی در جفت ارزهای مبتنی بر دلار معامله می‌کنید، ممکن است نوسان نرخ تبدیل یورو به دلار سطح مارجین آزاد (Free Margin) را دستخوش تغییر کند. در نتیجه اگر برنامه‌ریزی دقیقی انجام نداده باشید، ممکن است ناگهان با کمبود مارجین روبه‌رو شوید.
پرسش‌های متداول (FAQ)
- آیا استفاده از لوریج همیشه خطرناک است؟ فرق مارجین و لوریج در فارکس چیه؟
خیر، خطرناک بودن یا نبودن لوریج بستگی به نحوه استفاده از آن و مدیریت ریسک شما دارد. لوریج ابزاری است که اگر با دانش و حد ضرر مناسب همراه باشد، می‌تواند سودآور باشد. - چگونه بفهمم چه سطح مارجینی برای من مناسب است؟
سطح مارجین مناسب به سبک معاملاتی و ریسک‌پذیری شما بستگی دارد. اگر تازه‌کار هستید، بهتر است با درصد مارجین بالاتر (یعنی اهرم کمتر) شروع کنید تا ریسک را محدود نگه دارید. - چه زمانی باید از مارجین بالاتر استفاده کنم؟
زمانی که تجربه کافی دارید و استراتژی معاملاتی‌تان به‌خوبی تست شده است. همچنین باید توانایی مالی و روانی پذیرش ریسک بالاتر را داشته باشید.
نتیجه‌گیری
شناخت فرق مارجین و لوریج برای هر معامله‌گر در بازار فارکس ضروری است. مارجین به‌عنوان وثیقه یا حاشیه معاملاتی عمل میکند و به شما نشان می‌دهد چقدر از موجودی حساب باید بلوکه شود تا پوزیشن‌هایتان فعال بمانند. لوریج یا اهرم مالی ابزاری برای چند برابر کردن سرمایه و افزایش توان خرید است.
این دو مفهوم در کنار هم می‌توانند فرصت‌های بزرگی برای سودآوری فراهم کنند، اما در عین حال، ریسک معاملات را هم افزایش می‌دهند. توصیه می‌شود ابتدا در یک حساب آزمایشی استراتژی‌های مختلف را تست کنید و پس از کسب تجربه کافی، وارد بازار واقعی شوید. به یاد داشته باشید که مدیریت ریسک و استفاده صحیح از مارجین و لوریج، کلید موفقیت پایدار در فارکس است.